تعریف نارساخوانی: نشان دهنده مشکل احتصاصی فهمیدن و تولید مجدد علامات یا رمزهای کتبی است. این کلمه بر «دشواری در درک کلمات مکتوب» دلالت می کند و عارضه ای است که در کودکان برغم آموزش، هوش طبیعی و فرصت های اجتماعی فرهنگی به صورت اختلال در خواند ظهور می کند.

ویژگی های دانش آموزان دارای اختلال خواندن:

1- ممکن است برخی حروف را به صورت سروته ببیند. مثلاً من (نم) یا من دوست دارم (دارم دوست من).

2- ممکن است قادر به درک و یا گفتن تفاوتهای بین حروفی که به لحاظ شکل شبیه به هم هستند نباشند. ← مثل: /ع با غ، ط با ظ و ... /با هم اشتباه می شوند.

3- حروف ممکن است در هم و برهم و بدون نظم و ترتیب به نظر برسند.

4- حروف تعدادی از کلمات وآزگون بنظر می رسند. مثلاً کلمۀ ← «روز» شبیه «زود» به نظر می رسد.

5- ممکن است در خواندن حروف و کلمات مشکلی نداشته باشند ولی به هنگام مطالعه دچار سردرد یا معده درد شدیدی شوند.

6- ممکن است حروف مجزا را بشناسند ولی قادر به ایجاد صدا در کلمه ای که می خوانند نشوند.

7- ممکن است قادر به تشخیص کلماتی که قبلاً دیده اند نباشند.

8- ممکن است حروف و هجاها را جابجا و یا معکوس کنند.

9- ممکن است قادر به درک ارزش بیانی کلمات نباشند.

10- ممکن است در یادگیری و به خاطر سپردن کلمات دیده شده مشکل داشته باشند.

11- ممکن است در یادگیری حروف یا هجاها را وارونه بنویسند← مثلاً بابا به صورت وارونه نوشته شود.

12- مشکل در هجی کردن کلمات دارند.

13- مشکل در سازماندهی مطالب خوانده شده دارند.

14- مشکل در یافتن کلمات صحیح و مناسب برای برقراری ارتباط شفاهی و کتبی دارند.

15- مشکلاتی در پردازش شنیداری دارند.

16- مشکل در دیکته نویسی

17- حروف را جابجا می کنند.

18- حروف را حذف کرده و یا به آخر کلمه اضافه می کنند.

19- حذف یا اضافه کردن حروف اضافه و ربط در هنگام خواندن مشهود است.

20- در استفاده از مطالب خوانده شده در موقعیت های اجتماعی و یا یادگیری مشکل دارند.

نارساخوانی معمولاً با مشکلاتی در زمینۀ نوشتن همراه است.

اشتباهاتی که در نوشتن انجام می شود از همان غلطهای مربوط به خواندن است.

  انواع اختلال در خواندن براساس علت و یا برنامه آموزشی.

1- نارساخوانی بینایی: این کودکان اختلالاتی در ادراک بینایی و حافظه بینایی دارند. در جهت یابی، تمیز اندازه و شکل، تشخیص کلمه به عنوان یک کل و پردازش بینایی و تجسم فضایی دچار مشکلاتی اند.

2- نارساخوانی شنیداری: این کودکان می توانند محرکهای بینایی را از یکدیگر تشخیص دهند اما نمی توانند بین شکل حروف و صداهای آنها ارتباط برقرار کنند. این کودکان در تشخیص صداهای گفتاری، ترکیب صداها، نامگذاری، پردازش شنیداری و ترکیب صداها برای خواندن کل کلمه و نیز درک قافیه ها مشکل دارند.

سنین شروع اختلال خواندن:

تا قبل از سال دوم ابتدایی کودکان اشتباهات فراوانی را در خواندن دارند جدی نیست. اختلال در خواندن از کلاس دوم ابتدایی به بعد ظاهر می شود. نباید از این اصطلاح تا قبل از 7-8 ساگلی استفاده کرد.

کودکانی که دارای اختلال هستند:

کودکانی که در خواندن موفقیت چندانی بدست نمی آورند مهارت خواندن را خیلی دیر بدست می آورند و در بیشتر موارد نیز در خواندن مشکلاتی را نشانی می دهند.

-چگونگی الگوهای خواندن کودکان دارای مشکلات خواندن:

برخی کودکان دارای مشکلات خواندن ضعیف تا متوسط نرخ رشد کودکان بدون مشکل را از خود نشان می دهند ولی این رشد با سرعت آهسته تری انجام می شود. الگوهای خواندن دانش آموزان دارای ناتوانی در یادگیری بدین گونه است که آنها به حد مکفی از راهبردهای دیداری، شنیداری، راهبردهای توجه به کلمه، تجرید و پردازش خبر استفاده نمی کنند.

شناسایی اختلال خواندن از دوران خردسالی:

برخی از پژوهشگران در جستجوی راههای برای تشخیص الگوهای پیش بینی کننده نارساخوانی آتی در کودکان هستند. آنها به این مدل نام سندرم تأخیری زبان نام داده اند. این افراد با یادگیری گروهی از کودکان از دوران نوزادی تا کودکستانی به نتایجی رسیدند. آنها متوجه شدند خردسالانی که الگوهای زیر را نشان می دهند برای داشتن اختلال خواندن در معرض خطرند یا مستعد اختلالهای رفتاری اند.

برخی ویژگی های شناسایی:

1- ضعف شنیداری: بطور معمول صداها را خوب نمی شنوند.

2- رشد زبان غیر عادی: استفاده از کلمه هایی که به طور قابل توجهی ناپخته و یا غیر طبیعی است. این کودکان الگوهای زبان شفاهی را به طور موفقیت آمیزی مورد استفاده قرار نمی دهند.

3- ادراک شنیداری ضعیف: نمی توانند به گوش کردن ادامه دهند.

4- در دنبال کردن جریان گفتگو مشکل دارند و نمی توانند نکته اصلی مطلب گفته شده را درک کنند و به طور مرتب سؤالاتی نظیر «چه، ها، منظورتان چیست؟» می پرسند.

5- ادراک دیداری ضعیف

6- ضعف در حافظه کوتاه مدت: نمی توانند کلمات جدید، نامها و حکایتها را به خاطر بسپارند.

7- ضعف در سازماندهی: نمی توانند اشیاء را به طور سازمان یافته ای نگهداری کنند. اشیاء را گم می کنند. اتاق آنها معمولاً شلوغ و کثیف و درهم و برهم است و در ایجاد نظم محیط توانایی اندکی دارند. زمانی که از آنها خواسته می شود اتاقشان را تمیز کنند یا چیزهایشان را جمع و جوز کنند دچهر سردرگمی می شوند.

8- ضعف در شنیدن اصوات: نمی توانند صداهای موجود در یک کلمه را بشنوند و در ارتباط بین صداها با حروف مشکل دارند. پس از گذشت یک مدت زمان از بیاد آوردن صداها و حروف عاجز است.

9- کوتاهی دامنه توجه: نمی توانند عمل گوش کردن را به پایان برسانند و به سرعت توجه آنها معطوف به چیزهای دیگری می شود. علاقه ای به دنبال کردن موضوعات داستان یا خواندن کتابها ندارند.

10- ضعف در نامیدن اسامی اشیاء: برای به خاطر آوردن اسامی اشیاء تلاش می کنند. هنگامی که مشغول گفتن یا نامیدن چیزی است درمانده می شوند و بدون هدف نگاه می کنند. اغلب اشیاء را می شناسند و نمی توانند آنها را بنامند. به طور مرتب افراد آشنا را با اسامی دیگر می خوانند.

11- ضعف در یادآوری کلمه: در به خاطر آوردن کلمه های خاصی که قبلاً فرا گرفته است درمانده می شوند و هنگامی که کلمه ای به یادشان نمی آید کلمۀ دیگری را جانشین می کنند و زیاد اشاره می کنند. مرتباً می گویند «شما می دانید» و یا از «آن» زیاد استفاده می کنند و در تلفظ کلمات معمولاً اشکال دارند. در جمله از ساختارهای غلط استفاده می کنند. هنگامیکه منظورش شما یا او است «من» می گویند.

12- نحوه برخورد کودکان دارای اختلال خواندن در ارتباط با موضوعات درسی:

این کودکان فراگیری مهارتهای خواندن و نوشتن را مشکل می یابند. آنها ممکن است احساس غم زیادی در حضور همسالان خود به دلیل احساس بی حرمتی برایشان پیش می آید تجربه کنند. آنها از گروه همسالان خود خیلی متفاوت بنظر می رسند و قادر به دنبال کردن آموزشهایی که از نظر دیگران ساده به نظر می رسد نیستند.

13- مهمترین علل نارساخوانی:

مشکلات توالی: معمولاً علت نارساخوانی را پردازش دیداری توصیف می کنند آنچه که به ظاهر یک مشکل ادراکی است (خواندن کلمات بطور وارونه، حذف کلمات) معمولاً با پردازش اطلاعات مرتبط است. وقتی که دانش آموز در توالی اطلاعات و سازماندهی آنها دچار مشکل است ممکن است این مشکل در توالی حروف و کلماتی که می خواند نیز تجربه کند. همین مشکل ممکن است منجر به خواندن منقطع، جا انداختن کلمات یا سطور و مشکل در تمرکز بر سواد درسی شود.

ضعف پردازش شنیداری: برخی کودکان در پردازش دقیق محرکهای شنیداری- دریافتی مشکل دارند. مثال← آنها در مهارتهای مربوط به تمیز و تشخیص محرکهای شنیداری دچار آسیب هستند←.کلمات و عبارات را غلط تشخیص می دهند ← ممکن است کلمه بال را بالا و توت را توپ اشتباه کنند.